آسپرژیلوس در گربه‌ها: علائم، علل، تشخیص و درمان
آسپرژیلوس یک عفونت قارچی است که توسط گونه‌های مختلف Aspergillus ایجاد می‌شود. این بیماری به‌طور پراکنده در پستانداران و پرندگان در سراسر جهان دیده می‌شود و معمولاً روندی مزمن دارد. اگرچه آسپرژیلوس در سگ‌ها شایع‌تر است، اما در گربه‌ها به عنوان یک عفونت نوظهور در حال افزایش است. این بیماری اغلب حفره بینی و سینوس‌ها را درگیر می‌کند، اما در موارد پیشرفته می‌تواند به بافت‌های اطراف چشم، ریه‌ها، سیستم عصبی مرکزی و سایر اندام‌ها گسترش یابد.
اشکال بالینی آسپرژیلوس در گربه‌ها
آسپرژیلوس در گربه‌ها به دو فرم اصلی تقسیم می‌شود:
1. فرم سینونازال
این نوع بیشتر با علائم مزمن عفونت بینی همراه است و نشانه‌های آن شامل:
- ترشحات مداوم بینی (گاهی خونی)
- عطسه‌های مکرر
- گرفتگی و انسداد بینی
- کاهش حس بویایی
2. فرم سینوس اوربیتال
این فرم تهاجمی‌تر است و اخیراً به عنوان نوع نوظهور شناخته شده است. در این حالت عفونت علاوه بر سینوس‌ها، به نواحی اطراف چشم و گاهی به مغز گسترش می‌یابد. علائم آن شامل:
- تورم یا درد در اطراف چشم
- بیرون‌زدگی یا جابه‌جایی کره چشم
- علائم عصبی (مانند عدم تعادل، ضعف عضلات)
طبق داده‌های جدید، حدود نیمی از موارد گزارش‌شده از آسپرژیلوس گربه‌ای مربوط به نوع سینواوربیتال هستند.
علل و عوامل زمینه‌ساز
عفونت با Aspergillus معمولاً زمانی رخ می‌دهد که گربه دارای عوامل مستعدکننده‌ای باشد، از جمله:
- عفونت‌های مزمن دستگاه تنفسی فوقانی
- ناهنجاری‌های آناتومیکی در بینی یا سینوس‌ها
- ضعف ایمنی (ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای یا مصرف داروهای سرکوبگر ایمنی)
- زندگی در محیط‌های مرطوب، گرم و پر از گردوغبار که احتمال تماس با هاگ‌های قارچی را افزایش می‌دهد.
تشخیص
تشخیص آسپرژیلوز گربه‌ای نیازمند ترکیبی از بررسی‌های بالینی و آزمایشگاهی است:
- سی‌تی اسکن یا MRI: برای ارزیابی گسترش عفونت و میزان تخریب استخوان‌ها
- آندوسکوپی بینی: جهت مشاهده مستقیم ضایعات و نمونه‌برداری
- کشت قارچی و PCR: برای شناسایی دقیق گونه قارچ
- آزمایش‌های خون: جهت ارزیابی وضعیت ایمنی و رد سایر بیماری‌های همراه
درمان و مدیریت
درمان آسپرژیلوس باید هم موضعی و هم سیستمیک باشد تا اثربخشی بیشتری داشته باشد:
درمان سیستمیک:
- استفاده از داروهای ضدقارچ که باید طبق دستور دامپزشک به مدت چندین ماه مصرف شوند.
درمان موضعی:
- شست‌وشوی سینوس‌ها با داروهای ضدقارچ از طریق آندوسکوپی
درمان‌های حمایتی:
- تجویز داروهای ضد درد و ضدالتهاب
- بهبود تغذیه و تقویت سیستم ایمنی
پیشگیری
اگرچه جلوگیری کامل از آسپرژیلوس دشوار است، اما با رعایت نکات زیر می‌توان خطر ابتلا را کاهش داد:
- درمان به‌موقع عفونت‌های تنفسی مزمن
- پرهیز از نگهداری گربه در محیط‌های گردوغبار و کپک‌زده
- تقویت ایمنی گربه با تغذیه متعادل و معاینات دوره‌ای
اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان سریع آغاز شود، احتمال بهبود مناسب است. اما در موارد پیشرفته، به ویژه نوع سینوس اوربیتال که با تهاجم به بافت‌های اطراف چشم و مغز همراه است، روند درمانی دشوارتر و پیش‌آگهی محتاطانه‌تر است.
نتیجه‌گیری
با توجه به روند رو به افزایش موارد آسپرژیلوس در گربه‌ها، شناخت زودهنگام علائم، تشخیص دقیق و درمان ترکیبی، کلید موفقیت در مدیریت این بیماری است. همکاری نزدیک با دامپزشک متخصص و پیگیری‌های منظم می‌تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی گربه‌های مبتلا داشته باشد.
